Gratis ov voor ouderen, hoe zit dat precies? - Kassa - BNNVARA (2024)

In Nederland is gratis reizen voor 65-plussers engepensioneerden per gemeente geregeld. Een landelijk beleid ontbreekt, endaardoor zijn ouderen voor de tegemoetkoming afhankelijk van hun woonplaats. Welkan er aanspraak worden gemaakt op landelijke korting en verschillendekortingsabonnementen bij de regionale vervoerders. Download hieronder eenoverzicht.

Ons land bestaat uit een lappendeken van vervoersregio’s. Voor elke regio is er een vervoerder aangewezen. Die bieden verschillendekortingsabonnementen aan, ook voor senioren. Het initiatief voor daadwerkelijkgratis reizen voor ouderen komt nu van gemeenten. Zij maken dan afspraken metde vervoerders en leggen geld bij om hen tegemoet te komen en zo het gratisreizen mogelijk te maken. Dat kan nu in dertien gemeenten.

Ouderen zijn dus vooralsnog afhankelijk van hun woonplaats. Bertvan Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft, zegt dat het kan lijkenalsof dit ongelijkheid in de hand werkt. “Maar er valt ook iets voor te zeggen.De problematiek verschilt per gemeente en het effect op een paar buslijnen inde regio is vaak klein”, aldus van Wee. Een wat meer dekkend beleid zou volgensde hoogleraar in potentie “handig en efficiënt” kunnen zijn als gemeentenonderling afspraken met elkaar maken.

De meeste gemeenten die het gratis ov voor senioren hebbeningevoerd, willen daarmee het sociale verkeer bevorderen. Het wegnemen van definanciële drempel moet ouderen letterlijk doen bewegen om er meer op uit tegaan. Uit onderzoekin opdracht van de PvdA Provincie Utrecht blijkt dat Eindhoven, Schiedam enDordrecht daarin slaagden en ouderen ‘uit hun sociale isolement’ haalden. Dekosten van de maatregel varieert bij de gemeenten van een half miljoen tot900.000 euro per jaar.

Bij het invoeren van gratis vervoer zijn er volgens van Wee eenpaar belangrijke randvoorwaarden. “Het vrij reizen moet altijd buiten de spitsworden gefaciliteerd en alléén zijn voor AOW-gerechtigden. Zo voorkom je datmensen de laatste jaren voor hun pensioen gratis naar hun werk reizen. Als hetgoed uitpakt zijn alle partijen tevreden. De ouderen zijn mobieler, geven in degemeente meer geld uit en de lege plaatsen in het ov worden opgevuld.”

Dat het positief kan uitpakken, merkt ook de gemeenteRotterdam. Daar zijn ze tevreden over de in 2007 ingevoerde regeling. TheoBreimer, woordvoerder Mobiliteit, zegt dat 60 tot 70 procent van deAOW-gerechtigden in Rotterdam gebruik maakt van het gratis reizen. “Mensengeven aan dat ze zichzelf mobieler vinden en meer contact hebben. We hebben viaeen enquête teruggekregen dat de ouderen het handig vinden voor praktischedingen dat ze met de kleinkinderen op pad kunnen.”

Het gratis reizen hoeft zich niet te beperken tot degemeentegrenzen. Een grotere regio waar de tegemoetkoming zal wordengerealiseerd is de provincie Utrecht. Daar is eerder dit jaar eencoalitieakkoord bereikt om dat voor elkaar te krijgen. Utrecht bestaat, net alsZeeland, uit één vervoersregio. Het is daardoor makkelijker om afspraken temaken met de vervoerders binnen de provinciegrenzen. Uit het onderzoekin opdracht van PvdA Provincie Utrecht is ook gebleken dat het plan financieel haalbaaris en dat de uitvoering in andere gemeenten tot positieve resultaten heeftgeleid.

Dat roept de vraag op waarom het niet lándelijk kan worden geregeld. Statenlid Julie d’Hondt (PvdA), die zich binnen de provincie Utrecht inzet voor gratis seniorenvervoer, vindt het onhandig dat dit nog niet het geval is. “Of het er komt is altijd afhankelijk van de politieke samenstelling. Zolang het niet op de politieke agenda staat, en er geen meerderheid voor is, komt het er niet,” zegt d’Hondt.

Op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wordt in iedergeval niet nagedacht over het gratis maken van openbaar vervoer voor65-plussers, meldt een woordvoerder. “De politieke keuze om dit te realiserenzou een kostbare zijn.” Bovendien geeft de woordvoerder aan dat er eerst uitonderzoek moet blijken dat de prijs van het ov “in hoge mate bepalend is voorhet reisgedrag van de 65-plussers”. Het ministerie kan overigens alleen invloeduitoefenen op de NS, en kan gratis reizen niet bij andere vervoerdersrealiseren.

De landelijke korting voor álle 65-plussers bedraagt 34procent. Er zitten echter een aantal beperkingen aan. Zo geldt de korting nietvoor de trein en is er een persoonlijke ov-chipkaart voor nodig. Vrijwel allevervoerders bieden als alternatief een abonnement aan. Daarmee kun je voor eenvast bedrag per maand of per jaar extra korting krijgen, bovenop de al geldende34 procent voor 65-plussers.

Welke abonnementen er zijn per vervoerder en welkevoorwaarden daaraan zijn verbonden, is te vinden op de websitesvan de vervoerders. Een groot nadeel van deze abonnementen is dat diealleen geldig zijn bij de desbetreffende vervoerder. Reis je met meerdere vervoerders,dan ben je vaak duurder uit. Dan is een landelijk Dal Vrij-abonnement eenbetere optie. Daarmee kunnen 65-plussers voor net geen 200 euro per maand vrij reizenmet bus, tram en metro door heel Nederland.

Grote steden als Amsterdamen DenHaag bieden voor de inwoners de service van het gratis reizen aan, net alsde omliggende steden Amstelveen,Diemen,Rijswijken Leidschendam-Voorburg. Ook in Rotterdamen omstreken kunnen senioren kosteloos reizen buiten spitsuren. Tot voorkort waren Nijmegen, Enschede en Hengelode enige steden buiten de Randstad waar je als gepensioneerde kosteloos konreizen. In de laatstgenoemde stad kan dat nog steeds.

Nijmegenen Dordrechtvragen een kleine vergoeding van respectievelijk 10 en 13,50 euro per jaar voor65-plus vervoersabonnementen, waardoor het reizen in en rond de stad vrijwelgratis is. Vanaf 2020 wordt in Nijmegen de regeling juist verruimd;iedere Nijmegenaar die maximaal 130 procent van de bijstandsnorm verdient,ongeacht leeftijd, kan gebruik maken van gratis ov. In Enschedewordt vanaf volgend jaar gratis ov in zijn geheel afgeschaft.

Welkevoorwaarden er per gemeente aan de tegemoetkoming zijn verbonden, is te vindenop onderstaande websites:

• Amsterdam
• Amstelveen
• DenHaag
• Diemen
• Leidschendam-Voorburg
• Rijswijk
• Rotterdamen omstreken (Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Rotterdam, Ridderkerk, Rozenburg,Schiedam en Vlaardingen)
• Hengelo

Praat mee

onze spelregels.

Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.